ABDÜLMUGÎS BİN ZÜHEYR

ABDÜLMUGÎS BİN ZÜHEYR;
Bağdad'da yetişen âlim ve evliyâdan. İsmi Abdülmugîs bin Züheyr bin Alevî'dir. 1106
(H.500) senesinde doğdu. İlim ve edeb üzere yetişti. Haram ve şüpheli her şeyden şiddetle
kaçınırdı. 1187 (H.583) senesi Muharrem ayının on üçüncü Cumâ günü vefât etti. Dört hak
mezhebden birisinin kurucusu olan Ahmed bin Hanbel hazretlerinin kabri yakınına
defnedildi.
Abdülmugîs bin Züheyr Bağdad'da zamânın en meşhur âlim ve evliyâsının sohbet ve
derslerinde yetişti. Güvenilir bir kişi oldu. Bilhassa hadîs-i şerîf ilminde üstün bir dereceye
yükseldi. Ebü'l-Kâsım bin Hüseyin, Ebü'l-İz bin Kâdeş, Ebû Gâlib, Ebû Abdullah bin Ali bin
el-Bennâ, Ebü'l-Hüseyin bin Ferrâ, el-Müzrefî, Kâdı Ebû Bekr el-Ensârî ders okuduğu
hocalardandır. Kendisinden de; Muvaffakuddîn, El-Hâfız Abdülganî, El-Beha Abdurrahmân
el-Makdisiyyûn, El-Fakîh Abdullah Ahmed gibi büyük zâtlar hadîs-i şerîf rivâyetinde
bulundular.
Abdülmugîs hazretleri zamânının büyük âlimleri ve devlet erkânının ileri gelenleri tarafından
ziyâret edilirdi. Bir defâsında halîfe En-Nâsır tebdîl-i kıyâfet yaparak yoksul bir kimse
kılığında Abdülmugîs hazretlerinin ziyâretine gitti. Abdülmugîs hazretleri halîfeyi o kıyâfette
tanıdıysa da belli etmedi. Halîfe; "Yezîd'e lânet etmenin câiz olup olmadığını öğrenmek
istiyorum." dedi. Abdülmugîs hazretleri; "Ben şahsen lânet edilmesine karşıyım. Çünkü bu
meseleye câiz diye fetvâ verecek olursak, insanlar şimdiki halîfeyi de lânetleme cesâretini
bulurlar." cevâbını verdi. Halîfe; "Niçin?" diye sordu. Abdülmugîs hazretleri; "Çünkü halîfe,
hoş olmayan bir takım işleri yapmaktadır." diyerek halîfenin hatâlarını îmâ etti. Bundan
gâyesi, halîfeyi bu kötü ve çirkin işlerinden vaz geçirmekti. Halîfe bu sözleri duyunca
yaptıklarına pişman oldu. Üzerinde hakkı olanlarla helallaştı. Çok geçmeden de vefât etti.
Abdülmugîs hazretleri, Allahü teâlânın emirlerini yapmaya ve yasaklarından kaçınmaya çok
dikkat ederdi. Dînine bağlılığı, Kur'ân-ı kerîm okumaktaki üstünlüğü ile çok meşhûr oldu.
Vefâtına kadar, insanların kurtuluş ve saâdeti için çalıştı.
Dûbeysî der ki: "Abdülmugîs, hadîs-i şerîf toplamak ve rivâyet etmekte büyük bir hassâsiyet
gösterirdi."
Abdülmugîs hazretlerinin cenâze namazı çok kalabalık oldu. Sevdiklerinden Yâkûb bin
Yûsuf el-Harbî der ki:
"Abdülmugîs'e rüyâda, Allahü teâlâ sana nasıl muâmelede bulundu? diye sordum. Cevâbında;
ilim, kabirde insanları diriltir. Cehâlet ise, diri insanı ölülere dâhil eder, buyurdu.
El-İntisar li-Müsned-il-İmâm Ahmed, er-Reddü alel-Müteassıb, Kitâb fi Fedâil-i Yezîd bin
Mu'âviye Abdülmugîs hazretlerinin en önemli kitaplarıdır.
1) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.6, s.178
2) El-Bidâye ven-Nihâye; c.12, s.328
3) Şezerât-üz-Zeheb; c.4, s. 275-276
4) Zeylü Tabakât-ı Hanâbile; c.1, s.354
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.5, s.379